ارتباط زبان فارسی با دیگر زبان ها

ارتباط زبان فارسی و سومری

منابع:

Sumerian lexicon by John A. Halloran

Elementary Sumerian Glossary by Daniel A Faxvog

ePSD Sumerian

: bilam / bi-lam (1 فیل

še (2 جو، شعیر،چورک (نان ، به زبان ترکی)

  1. mud مُدام ، می (در اصل این واژه سومری به معنای خمره است.)

  2. ninda نان

a / e سومری: در فارسی " آب / او در برخی از گویش ها"

aba / abسومری:آب (دریا ، دریاچه)

ad سومری و اوستایی : گفتن (البته در ترکی باستان آیماق:گفتن)

aš سومری: asaسانسكريت: vas/is اوستایی: ایسته مک (ترکی) ، عشق (عربی)، هوس:آرزو کردن
a-zu / a-su سومری: پزشک فارسی
ba سومری: بخش کردن (ریشه ی واژه ی بخت)
dar / dara سومری: تار ، تاریک
dub سومری/ tipiایلامی : ریشه واژه های دفتر ، دبیر ، دبستان (در ترکی تاپو: سند، قباله)
dumuسومری: تخمه (در اصل سومری: فرزند، پسر)
erim / érin / éren سومری: aurvaاوستایی:فارسی( ارسن، ارشاک (ارشک)، ارغند، ارواد ، اروند ، ویرار ، هرو)
gamسومری: خمیدن ، خم
géme / ĝémeسومری: اوستایی ghenâ / kaine [kanyâ]: (دختر)kinaتالشی: کنیز ، خدمتکار زن

gù سومری: در فارسی غوغا (هیاهو)
gud سومری: در فارسی (کوتاه)
gud / gu(dr) / gud(r) / guřسومری :gaoاوستا یی: kaمصر باستان:گاو
gur سومری:guruسانسكريت: سنگین)gevraكوردی )
gur / kur / gir سومری : دلیر (ریشه واژه ی گُرد ، گردان ، سرگرد)
gurgurسومری: غرغر (غرو لند)
guzسومری: خز (فارسی)
hé-àm / hé-aسومری: هان! (فارسی) ، هه (بلی ترکی)
ĥul / gulسومری: غول (فارسی) در اصل سومری به معنای بد و بدجنس
igar / egar سومری : آجر/ آگور فارسی
izzi / izi سومری: بنا بر قولی ریشه واژه آذر (آتش) ، ایسسی (ترکی)
ka سومری: کام (دهان)

kam سومری: کام (فارسی) در سومری به معنای آرزو کردن

kur سومری: گور (فارسی) در سومری به معنای جهان زیرین و دنیای مردگان

kur سومری/ qorروسی/ gairiاوستا یی/ garrلری: کوه (فارسی)

lá(l) / (lal) سومری: ریشه واژه (نان) لواش / لباش در اصل سومری به معنای پهن کردن

luĥummu / lu-ĥu-um سومری: legheلری: به معنای گل آلود (در ترکی:لوهمه ،لیغ)

maĥ سومری: ریشه واژه های مه ، مهتر

me / mìسومری: ضمیر شخصی (ما)

men سومری: من (ضمیر شخصی)

namسومری: ناموس (قانون )

paĥسومری: پا ، پاچه

pap / pab / paسومری: پاپا ، بابا baawk كوردی: باوك

qabu سومری/ qabûآشوری:qabûm (i) : آككادی : گپ زدن ، گپ

qir / kir سومری / qirruآشور ی / kura ايلامی: کوره ، هیر (هیربد) ، گرم

saسومری : ساز (تار ، آلت موسیقیایی)

sa / si / su سومری / surلری: سرخ (فارسی)

sir / sur / zara / zar سومری: ریسیدن (قلب در واج ها ، جابه جایی “س” به "ر ")

šér / šír سومری: ریشه واژه ی " چراغ" واژه های به سومری نوشته شده و به اکدی خوانده شده ، هزوارش ، در اکدی به جای “چ” واج “چ” نوشته می شد.شید و نور ستاره

ریشه نام اورمو( اورمیه)

urmu etymology.pdf (155.7 کیلوبایت)

The name of the beautiful city of "urmu " is derived from two ancient Turkic words:

Ur: (y)er (land) / (h)ör(mek)(Building walls)

Mu: bu (water)

Example for"bu":
BUlaq (spring of waterبولاق ) BUz(ice بوز)
BUğ (steam بوغ)
BUlut ( cloud بولوت)
BUran & BOran (buran بوران)
BOro( BOrogu / BOrugan) in Mongolian: rain
POra in Korean: rain
MIzu : water ( Japanese)
Pe: water ( mayan , American natives)
BARdak (bur-dak? بارداق): لیوان " آبخوری:
BUUk( altay Türkçe): kküçük göl , havuz
BOru:(water) pipe بورو
MIn (saka Turkic): soup
MUus (Sakha Turkic): ice

در مورد معنای ur در سومری به لغتنامه های سومری مراجعه فرمائید.
در مورد ابدال و تبدیل m به b در زبان های ترکی نیز مثال کافی آورده شد.

Uru / iri / ri / iri : city , town , village
منبع: Sumerian Lexicon version 10 , ص ۱۰

Bor ( kul təkin): çaxır , şərab

Bur-maq (دیوان لغات الترک ): بخار کردن

Burçaq ( دیوان لغات الترک ) : دانه های عرق

Buldur buldur ( دیوان لغات الترک ): صدای افتادن چیزی در آب

Bu / Bur ( sumerian): to drain ( water)

Bi-iz(Sumerian): drop (of water)

Pù (sumerian): well , pool, fountain
Pınar ( Turkish): fountain, (water spring

PÜskürmək : فوران کردن( در فرهنگ جغتایی: تف انداختن)

بوکات( فرهنگ جغتایی ): بند آب ، سد

بوکاتلاماق ( جعتایی): سد کشیدن ، بستن جلوی آب

بولغان ( جغتایی): آب رودخانه ، نام رود( ولگا؟)

بونکار ( جغتایی) = pınar

پوس (جغتایی) : مه ، بخار

مانماق ( جغتایی) : تریت کردن و خیساندن نان در آب

موز ( جغتایی): بوز buz ( یخ)

موغ ( جغتایی): بوغ buğ ( بخار آب)

مولدور ( جغتایی) : بولدور buldur ( شبنم)
بولدور buldur ( دده قورقود) : قطره ( آب ، اشک )

Balıq (fish )
Balçıq / palçıq ( زیغ)

Bələm (قاییق)

Muz ( قرقیزی): ice

Sumerian: pa(r) / barğa فرهنگ سنگلاخ : dike , small canal

Turkish:Bıcı bıcı ( çoçuk dilinde) : yıkanma

Boyamaq: رنگ کردن

büğet a. DS Su birikintisi, gölcük

YağMur: yağan su (rain )

Parç : su kabı پارچ

pa (sumerian ): irrigation ditch

im(Sumerian ) :rain (probably to be read šeg)

واژه های ترکی در مثنوی مولوی
واژه های ترکی در مثنوی مولوی.pdf (508.6 کیلوبایت)

سروده های تورکی مولانا-@kitap.pdf (921.7 کیلوبایت)