سلام به دوستان عزیز زبانشناس.
امروز مطالعه کتاب “اخلاق رنج محور” رو به پایان رسوندم. با قطعیت میتونم بگم که یکی از بهترین کتابهایی بود که در زندگیم خوندم. امیدوارم روزی ترجمه فارسی این کتاب هم منتشر بشه.
همونطور که از نام کتاب پیداست، نویسنده در این کتاب به مسأله رنج می پردازه و از این نظریه دفاع میکنه که چرا کاستن از رنج مهمتر از افزایش خوشی است.
پرسش اصلی کتاب در واقع این است: در جهانی که رنج و درد زیادی در آن در حال رخ دادن است، آیا باید اولویت را کاستن از رنج دانست یا افزایش شادی و خوشی بیشتر؟ اهمیت این پرسش بیشتر هم میشود، هنگامی که رنج حیوانات را هم به آن اضافه کنیم.
پاسخ نویسنده ترجیح کاستن و جلوگیری از رنج است و برای این دیدگاه استدلالهای فراوانی را مطرح میکند. کتاب به دو بخش اصلی تقسیم شده است: در بخش نخست دفاع از اخلاق رنج محور مطرح شده که مربوط به مباحث نظری است و بخش دوم به راه های مناسب برای کاستن از رنج در جهان می پردازد، مطلبی که در حوزه مباحث عملی و کاربردی قرار می گیرد.
در تصویر زیر فهرست مطالب کتاب را میتوانید مشاهده کنید:
مهمترین استدلال در دفاع از رویکرد رنج محور در اخلاق، استدلال مبتنی بر عدم تقارن (Asymmetry) میان رنج و خوشی است. نویسنده در فصل نخست کتاب پنج استدلال عدم تقارن را مطرح می کند که چرا خوشی و رنج ارزش یکسان و برابری ندارند.
۱. استدلال عدم تقارن در اخلاق جمعیت (Asymmetry in population ethics)
مطابق این استدلال ما وظیفه داریم که انسانهای زنده را خوشحال کنیم، اما هیچ وظیفه ای نداریم که انسانهای بیشتری را برای تجربه خوشی به این دنیا بیاوریم. در مقابل ما در خود این را احساس می کنیم که به دنیا آوردن انسانهایی با احتمال رنج کشیدن کاری نادرست است.
همانطور که نویسنده محترم بیان می کند، این استدلال در دفاع از فلسفه آنتی ناتالیسم (مخالفت با فرزندآوری) هم به کار رفته است. در تصویر زیر این عدم تقارن به خوبی توضیح داده شده:
۲. استدلال عدم تقارن در کمّیت (Asymmetry in quantity)
مطابق این استدلال رنج اغلب شدیدتر و پایدارتر از خوشی تجربه میشود. برای دریافت بهتر این عدم تقارن، این فرض را در نظر بگیرید که به ما پیشنهاد بشود که چند ساعت از شدیدترین رنج ممکن را برای تجربه ده روز از شدیدترین لذت ممکن تجربه کنیم. به نظر می رسد کمتر کسی تن به چنین معامله ای بدهد. اگر رنج حیوانات را هم در نظر بگیریم، واقعا به نظر می رسد که از نظر آماری هم رنج فراگیری و شمول بسیار بیشتری نسبت به شادی در این جهان دارد.
۳. استدلال عدم تقارن در آسانی وقوع (Asymmetry in ease of realization)
مطابق این استدلال عدم تقارن، به وجود آوردن رنج در جهان بسیار راحتتر از به وجود آوردن خوشی است. برای نمونه، با فشار دادن تنها یک دکمه میتوان میلیون ها نفر را کشت و باعث فلاکت فراگیر شد، درحالی که برای خوشحال ساختن این تعداد از افراد باید زحمت فراوانی در سیاست، اقتصاد و ،،، انجام داد که نتیجه اش هم قطعی نیست. یا با یک تصادف ساده و قطع عضو میتوان زندگی معمولی را برای همیشه از دست داد. همچنین به نظر می رسد که شکست خوردن بسیار راحتتر از موفق شدن است و …
۴. استدال عدم تقارن در کیفیت (Asymmetry in quality)
این استدلال همان رویکرد فایده گرایی منفی است. به قول کارل پوپر:
I believe that there is, from the ethical point of view, no symmetry between suffering and happiness, or between pain and pleasure. In my opinion…human suffering makes a direct moral appeal for help, while there is no similar call to increase the happiness of a man who is doing well anyway.
من بر این عقیده ام که از دیدگاه اخلاقی، هیچ تقارنی میان رنج و شادی، یا میان درد و لذت وجود ندارد. به نظر من رنج بشر نیاز فوری به کمک دارد، درحالی که لذت این گونه نیست و نیازی برای افزودن شادی کسی که به هر حال کار و بارش خوب است وجود ندارد.
لینک مرتبط: نظریه فایده گرایی منفی در فلسفه اخلاق به چه معناست؟
۵. استدلال عدم تقارن در دانش (Asymmetry in knowledge)
مطابق این استدلال به نظر می رسد که دانستن این که چه کاری را نباید کرد آسانتر از دانستن این است که چه کاری را باید انجام داد. در میان فیلسوفان هم اجماع بیشتری در فهرست کارهای غیراخلاقی در مقایسه با فهرست کارهای اخلاقی وجود دارد.
نوشته بالا خلاصه ای بود درباره نابرابری ارزشی میان رنج و خوشی و درنتیجه دفاع از اخلاق رنج محور. البته بنده تلاش کردم خیلی خلاصه وار به این استدلالها بپردازم و نوشته کوتاه من به هیچ وجه حق مطلب رو ادا نمیکنه و هرگز جایگزین مطالعه کامل کتاب نمیشه. نویسنده در فصلهای بعدی استدلالهای دیگری هم در دفاع از اخلاق رنج محور میاره، از جمله: سلبی بودن لذت در مقایسه با ایجابی بودن رنج، جبران ناپذیری رنج هزاران نفر با شادی و خوشی دیگران، احساس همدردی نسبت به رنجهای شدید و مفرط و …
مطالعه این کتاب احساس همدردی و شفقت رو نسبت به رنج دیگران در خواننده افزایش میده و توجه انسان رو به ضرورت فوری کاستن از رنج جلب میکنه، مطلبی که مغز با مکانیسم های مختلف ما رو از توجه به اون باز میداره (نگاه کنید به فصل هفتم کتاب).
امیدوارم این معرفی کوتاه باعث بشه که این کتاب رو مطالعه کنید. به شما قول میدم که یکی از تاثیرگذارترین کتابهای زندگیتون رو میخونید. از صمیم قلب امیدوارم که روزی برسه که شاهد ترجمه فارسی این کتاب هم باشیم.
سپاس فراوان از توجه شما. 
دانلود کتاب Suffering-Focused Ethics:
suffering-focused-ethics.pdf (1007.2 کیلوبایت)
